İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) yönetim sistemlerinde, uygunsuzluk ve DÖF (Düzeltici ve Önleyici Faaliyet) kavramları oldukça önemli iki terimdir. Bu yazıda, bu kavramların anlamlarını, farklarını ve sahadaki uygulama örneklerini bulacaksınız.
❌ Uygunsuzluk Nedir?
Uygunsuzluk, İSG kurallarına, yasalara veya şirket içi prosedürlere aykırı bir durumdur. Bu tür durumlar, çalışan sağlığı ve iş güvenliği açısından ciddi riskler taşıyabilir.
🔎 Örnek Uygunsuzluklar:
- 🧤 KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) kullanılmadan yapılan işler
- 🔥 Yangın söndürücünün süresinin geçmiş olması
- 🚪 Acil çıkış kapısının kapalı veya engellenmiş olması
- ⚠️ Elektrik panolarının açık bırakılması
- 📋 Risk değerlendirmesinin yapılmamış ya da güncel olmaması
🛠️ DÖF (Düzeltici ve Önleyici Faaliyet) Nedir?
DÖF, uygunsuzlukların nedenini analiz edip, tekrar oluşmasını engellemeye yönelik yapılan sistematik çalışmalardır. DÖF ikiye ayrılır:
🔧 Düzeltici Faaliyet:
Oluşmuş bir uygunsuzluğun tekrarını önlemek için yapılır.
🧩 Önleyici Faaliyet:
Henüz oluşmamış ancak oluşma riski taşıyan durumları engellemek için yapılır.
📊 Uygunsuzluk vs. DÖF
| 🔍 Kriter | ❌ Uygunsuzluk | 🛠️ DÖF |
| Ne zaman? | Problem oluştuktan sonra | Problem oluşmadan önce veya sonra |
| Amaç | Sorunun tespiti | Sorunun çözümü ve tekrarını engellemek |
| İçerik | Riskli veya kurallara aykırı durum | Analiz, aksiyon planı ve takip |
| Örnek | İşçinin baretsiz çalışması | Eğitim verilmesi, ekipman zorunluluğu getirilmesi |
🧪 Uygulamalı Örnek:
Senaryo: Bir kaynak ustası gözlük takmadan çalışıyor.
- ❌ Uygunsuzluk: KKD (gözlük) kullanılmıyor
- 🔧 Düzeltici Faaliyet: Personelin eğitilmesi, gözlük zorunluluğunun netleştirilmesi, denetimlerin sıklaştırılması
- 🧩 Önleyici Faaliyet: Tüm atölyelerde KKD kontrol listeleri oluşturulması, işe başlamadan önce KKD kontrolünün zorunlu hale getirilmesi
✅ Sonuç
İSG yönetiminde etkili bir sistem için sadece hataları tespit etmek yetmez, bu hataların neden tekrarlandığını çözmek gerekir. Uygunsuzluklar belirlenmeli, ardından DÖF süreçleri uygulanarak iş kazalarının ve risklerin önüne geçilmelidir.
İSG EVRİMİ 